Het VRIENDEN-programma voor kinderen en jongeren
Angststoornissen komen in vergelijking met andere psychische problemen bij kinderen het meest vaak voor. Wanneer geen behandeling plaatsvindt kan een angststoornis op de kinderleeftijd leiden tot ernstige depressie gedurende de adolescentie of op volwassen leeftijd. Het VRIENDEN-programma is erop gericht om de emotionele veerkracht en het zelfvertrouwen van kinderen en jongeren te vergroten en om hen vaardigheden te leren om problemen op te lossen en om moeilijke situaties aan te pakken. Dit beschermt hen tegen stress, zowel in het hier en nu als in de toekomst.
Wat houdt het programma in?
Het programma:
► Helpt kinderen en jongeren om vaardigheden te ontwikkelen om op een effectieve manier met angst om te
gaan;
► Versterkt emotionele veerkracht;
► Relativeert de emotionele toestand van angst;
► Stimuleert het leren van leeftijdgenoten, en bouwt een steunnetwerk van leeftijdgenoten op;
► Bevordert zelfvertrouwen om met situaties om te gaan die moeilijk zijn of angst oproepen;
► Is gebaseerd op uitgebreid onderzoek naar de preventie en behandeling van angst;
► Is van origine afkomstig uit Australië maar is nu specifiek toegesneden op Nederlandse kinderen en
jeugdigen.
Voor wie?
Het Vriendenprogramma is geschikt voor kinderen van 8-12 jaar en voor jongeren van 12-16 jaar. Het programma wordt in groepsverband gegeven, maar kan ook individueel worden toegepast. Je gaat oefenen met verschillende technieken om spanning te verminderen. Voor kinderen en adolescenten zijn er 10 wekelijkse bijeenkomsten van 45 à 60 minuten (jongere kinderen met leesproblemen hebben meer tijd nodig). Daarna zijn er 2 vervolgsessies (boosters): een na 1 en een na 3 maanden. Voor de ouders/verzorgers zijn er 4 (min of meer “verplichte”) ouderbijeenkomsten.
De gedachtegang achter het Vriendenprogramma:
Het Vriendenprogramma werd ontwikkeld om kinderen en jeugdigen vaardigheden en technieken aan te leren om hun (faal)angst aan te pakken. Het geeft op speelse wijze uitleg over angstgevoelens - belangrijk hierbij is dat angstgevoelens als normale emoties worden gezien. Het Vriendenprogramma werd in 2004 door de Wereld Gezondheidsraad uitgeroepen als enige preventie- en behandelprogramma tegen angst en depressieve klachten bij jongeren, waarvan de effectiviteit bewezen is. Het programma combineert vaardigheden en technieken vanuit een cognitief en gedragsmatig gezichtspunt. In het kort betekent dit dat het Vriendenprogramma zich richt op angst bij kinderen en jeugdigen door te focussen op Lichamelijke Reacties, Denkprocessen, en Leren (ofwel gedragsmatige vaardigheden).
Het woord 'VRIENDEN’ symboliseert de volgende principes:
- Het woord VRIENDEN helpt kinderen en jeugdigen om elk van de vaardigheden die gedurende het programma worden geleerd te onthouden. Dat wil zeggen: elke letter staat voor een nieuwe vaardigheid die wordt aangeleerd.
- Ons lichaam is onze VRIEND, die ons vertelt wanneer we bang of zenuwachtig zijn door ons seintjes te geven.
- Het is belangrijk te leren om onze eigen VRIEND te zijn en om onszelf te belonen wanneer we ons goed inspannen of goed ons best doen.
- Het is belangrijk om VRIENDEN te maken, zodat wij sociale steun kunnen opbouwen en ons prettiger kunnen voelen.
- VRIENDEN kunnen ons helpen om moeilijke situaties effectiever aan te pakken.
Elke letter van het woord VRIENDEN staat voor een vaardigheid die de kinderen/jongeren aangeleerd krijgen. Deze vaardigheden omvatten o.a.: herkennen van lichaamssignalen van angst, ontspannings- en ademhalingsoefeningen, gedachten uitdagen en het vervangen van negatieve gedachten door positieve gedachten, probleemoplossende vaardigheden, het aanpakken van angstgevoelens middels een stappenplan (angsthiërarchie) en het uitbreiden van sociale contacten. Voor middelbare scholieren zijn er oefeningen voor conflictoplossing, (sub)assertief reageren en het vergroten van zelfvertrouwen.
Het programma kent de volgende stappen:
V | Voel je je bang? |
R | Rust en ontspan je lekker |
I | In jezelf denken |
E | Eigen plan |
N | Netjes gedaan, dus beloon jezelf |
D | Doe je oefeningen: niet vergeten! |
EN | EN rustig blijven! |
Waarom werkgroepen voor ouders?
► Werkgroepen voor ouders betrekken ouders op een actieve manier bij het Vriendenprogramma. Hierdoor
leren ouders te zorgen en angsten van hun kind beter te begrijpen, en voelt het kind zich gesteund.
► Het betrekken van ouders bij het Vriendenprogramma vergroot de kans dat de therapeutische vooruitgang
die het kind of de jongere maakt behouden blijft.
► Door ouders voorlichting te geven over de inhoud van het Vriendenprogramma, kunnen ouders hun kind
aanmoedigen om het Vriendenprogramma toe te passen, wanneer hun kind geconfronteerd wordt met
situaties die moeilijk zijn of een uitdaging vormen.
► Werkgroepen voor ouders verschaffen ouders vaardigheden die ze kunnen gebruiken om hun kind te
helpen om te gaan met moeilijke of angstige situaties.
► Deze werkgroepen bieden ouders een steunnetwerk, waar ze mensen kunnen ontmoeten die soortgelijke
situaties met hun kinderen meemaken.
Het werkboek
Voor de training heeft het kind of de jongere een werkboek nodig, de ouder een supplement – wij dragen zorg voor de bestelling hiervan.
Angststoornissen
Angststoornissen zijn de meest vaak voorkomende psychiatrische stoornissen op de kinderleeftijd (prevalentie: 10 - 20%). Als deze stoornissen niet behandeld worden, is de kans groot dat ze leiden tot een angststoornis of depressie op volwassen leeftijd. Uit onderzoek blijkt dat veel kinderen met angststoornissen de geestelijke gezondheidszorg niet bereiken.
Dit zette professor Paula Barrett van de Griffith Universiteit Australië ertoe aan om "VRIENDEN" (FRIENDS) te ontwikkelen. Dit is een protocollair programma op cognitief-gedragstherapeutische basis, gemaakt voor preventie én behandeling van angst- en depressieve klachten bij jongeren (vgl. Info Vrienden-programma.pdf). Circa 15 jaar internationaal onderzoek heeft de effectiviteit van het VRIENDEN-programma bewezen. Honderden Australische scholen en wereldwijd 100.000 kinderen en jongeren hebben aan het programma deelgenomen. Het programma wordt toegepast op scholen en instellingen voor geestelijke gezondheidszorg in Australië, Nieuw-Zeeland, Canada, Amerika, Mexico, Engeland, Duitsland, Zweden, Portugal en Noorwegen. In universele preventiestudies is het programma klassikaal uitgevoerd (gedurende gewone lesuren) door leerkrachten bij leerlingen van basisscholen én middelbare scholen.
In Nederland is heel veel therapeutische behandelervaring met het programma opgedaan. Voor therapeutische behandeling van angststoornissen is VRIENDEN met name geïndiceerd bij: sociale fobie, gegeneraliseerde angststoornis, separatieangststoornis en specifieke fobie.
Heb je nog vragen? contactformulier
Vgl. ook: www.vriendenprogramma.nl/ en www.friendsinfo.net/